Đầm Cù Mông là tên một vịnh biển nhỏ ở thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên, Nam Trung Bộ Việt Nam còn có tên khác là vũng Mồi. Đầm Cù Mông dài nhưng hẹp, có diện tích khoảng 26,55 km². Đầm được bao bọc phía ngoài bởi khối núi Cù Mông chạy dài hơn 15 km ra biển tạo nên bán đảo Cù Mông với nhiều phong cảnh đẹp mắt.

Theo quốc lộ 1A từ Bắc vào Nam, qua khỏi đèo Cù Mông là đến đầm Cù Mông. Đầm Cù Mông có mặt nước yên lặng, hai bên bờ là những vạt cỏ mềm mại, những đầm đầy hoa dại mang vẻ đẹp tự nhiên. Đầm còn là nơi trú ngụ của nhiều loài hải sản quý hiếm như cá ngựa, sò đá, tôm hùm giống.

Dọc đầm Cù mông, những làng chài ven biển ẩn dưới hàng dừa xanh yên bình soi bóng. Dọc đầm Cù Mông, những cây cầu nên thơ bằng gỗ vắt ngang eo đầm (cầu Xuân Cảnh, Xuân Hải) và cây cầu Bình Phú hiện đại nối quốc lộ 1A với quốc lộ 1D giữa Phú Yên và Bình Định. Dọc đầm Cù Mông, thuyền ta ngang qua những cánh đồng muối trắng nổi tiếng ở Xuân Bình, Xuân Lộc; ngang qua những rặng dừa xanh làm nên một hình ảnh Sông Cầu, xứ dừa nổi tiếng sau Tam Quan, Bình Định...

Bên cạnh những lợi thế về cảnh quan thiên nhiên, đầm Cù Mông còn là vùng nuôi tôm hùm thương phẩm lớn nhất của tỉnh Phú Yên, ngoài ra còn có những loài hải sản quý hiếm như cá ngựa, sò đá… mang lại giá trị kinh tế cao. Trên hành trình tham quan, có dịp ghé qua các di tích lịch sử văn hóa như Miếu Công Thần, di chỉ khảo cổ Gò Ốc… bạn sẽ khám phá ra những dấu ấn thời gian vẫn còn lưu giữ tại nơi đây, nó gắn liền với những câu chuyện kể li kỳ thú vị. Dừng chân thăm Miếu Công Thần nằm trên hòn Nần, bạn sẽ có dịp biết nhiều hơn về một một chặng đường lịch sử dưới thời Tây Sơn. Nơi đây cũng là nơi sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng của cư dân trong vùng. Bên cạnh đó, những di chỉ khảo cổ Gò Ốc cũng là lưu dấu lại nền văn hóa của người Việt cổ sinh sống tại ven biển miền Trung, sẽ là một câu chuyện dài để bạn tìm hiểu khám phá và thêm phần hiểu biết nhiều hơn về đất nước mình.

Nước trong đầm Cù Mông xanh trong, sóng gợn lăn tăn. Cửa biển thông vào đầm được che chắn bởi hai mõm núi đá. Dãy núi như hai cánh tay lớn tạo thành vòng cung ôm lấy đầm. Dọc đầm Cù Mông là những làng chài ven biển nằm dưới hàng dừa xanh yên bình soi bóng. Dọc đầm có những cây cầu bằng gỗ vắt ngang eo đầm và cầu Bình Phú hiện đại nối quốc lộ 1A với quốc lộ 1D giữa hai tỉnh Phú Yên và Bình Định. Đầm Cù Mông còn có những cánh đồng muối trắng nổi tiếng ở Xuân Bình, Xuân Lộc ngang qua những rặng dừa xanh, làm nên hình ảnh làng quê ven biển với xứ dừa nổi tiếng của huyện Sông Cầu. Những dãy hàng quán nhà nổi trên mặt đầm với các loại hải sản mang hương vị độc đáo riêng nơi đây, nhất là ghẹ Cù Mông thịt chắc nịch, thơm ngon hằng năm thu hút đông đảo khách thập phương về thưởng thức.

Dọc đầm Cù Mông, du khách sẽ ngang qua những dãy hàng quán nhà nổi trên mặt đầm với những loại hải sản mang hương vị độc đáo riêng. Nhất là con ghẹ Cù Mông thơm ngon, chắc nịch, mặn mà làm du khách gần xa khó quên khi thưởng thức.

Truyền thuyết Đấm Cù Mông

Tương truyền khi Nguyễn Ánh bị quân Tây Sơn truy sát đã lẩn trốn ở đây gặp muôn vàng khó khăn thiếu thốn. Lúc bấy giờ trong làng có bà Phạm thị đã làm những chiếc bánh nậm cứu đói cho tàn quân Nguyễn Ánh. Bà còn chỉ đường cho họ bỏ trốn, thoát khỏi sự truy bức của Tây Sơn. Sau này, khi lên ngôi vua, Nguyễn Ánh đã tìm đến để tạ ơn người đã cứu mình.